بیماری آنفولانزا (آنفلوآنزا) چیست؟

آنفولانزا بیماری شبیه به سرماخوردگی اما متفاوت تر از آن است! بازار ابتلا به این بیماری داغ است؛ درواقع، آنفولانزا با شروع فصل سرما با علائمی مانند علائم سرما خوردگی (تب، سرفه، گلو درد و آبریزش بینی) ظاهر می‌شود و برای پیشگیری از این بیماری واکسن آنفولانزا تزریق می‌شود. واکسن آنفولانزا حاوی آنتی ژن های سطحی ویروس آنفولانزا است. این دارو به صورت سوسپانسیون در سرنگ های آماده مصرف می‌شود یا به شکل مایع شفاف و بی‌رنگ در سرنگ های تک‌دوز وجود دارد. این واکسن به دو شکل استفاده می‌شود؛ به صورت تزریقی و به شکل پاشیدنی داخل بینی. یک باور غلط درباره این واکسن وجود دارد که تزریق آن می‌تواند از بیماری سرماخوردگی جلوگیری کند؛ بهتر است بدانید که واکسن آنفولانزا واکسن سرماخوردگی نیست!

آنفولانزا یک بیماری عفونی حاد ویروسی است که در اثر ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود. ویروس آنفولانزا در دستگاه تنفسی فوقانی یعنی در ترشحات حلق و بینی و در ترشحات برنش یعنی مجاری تنفسی وجود دارد. افرادی که آنفولانزا دارند زمانی که سرفه و عطسه می‌کنند ویروسی که داخل ترشحات حلق و بینی آن‌ها است با بزاق و یا ترشحات بینی آن‌ها پراکنده شده و وارد هوا می‌شود. افرادی که در فاصله یک متری یا کمتر در کنار مریض قرارگرفته‌اند این ذرات بزاق یا ذرات مربوط به بینی که ویروس در آن‌ها وجود دارد وارد دستگاه تنفسی آن‌ها می‌شود؛ یعنی به بینی و دهان آن‌ها می‌رسد و از آن راه وارد بدن آن‌ها می‌شود و دچار آنفولانزا می‌شوند.
مهم‌ترین راه انتقال آنفولانزا از طریق همین ریز قطراتی است که با عطسه و سرفه وارد فضا می‌شود و در فاصله‌ یک متری به افراد می‌رسد؛ اما ممکن است افرادی که در یک فضای محدود و کوچک و بسته مانند یک تاکسی یا داخل یک اتومبیل یا در یک اتاق کوچک که تهویه نیز نمی‌شود، باشند.
 زمانی که کسی عطسه یا سرفه کند، به غیر از اینکه ممکن است آن ریز قطرات به‌صورت مستقیم وارد دهان و بینی افراد دیگر شود، چون ویروس در هوا نیز پراکنده می‌شود از راه استنشاق همان هوا البته در یک محیط خیلی کوچک و سربسته نیز به فرد سالم انتقال پیدا کند؛ یعنی نه‌تنها به‌صورت مستقیم که همان تماس نزدیک با بیمار آنفولانزایی است، به‌صورت غیرمستقیم هم بعضاً امکان دارد افراد دچار این بیماری شوند. هرچند این راه انتقال خیلی شایع نیست.

اگر شخص بیمار عطسه و یا سرفه کند و با دستمال جلوی دهان و بینی خود را بگیرد، نه‌تنها آن دستمال آلوده به ویروس می‌شود بلکه دست شخص نیز آلوده می‌شود، اگر شخص دست خود را به اشیاء دیگر بزند آن‌ها را نیز آلوده می‌کند. ثابت شده که عوامل بیماری‌زا بر روی اشیاء مانند تلفن، میز، در و غیره در شرایطی که درجه حرارت محیط مناسب باشد بین دو تا هشت ساعت زنده باقی می‌مانند.
ویروس آنفولانزا در فصول سرد سال که همان پاییز و زمستان است و معمولاً رطوبت نیز بالاتر است حداقل دو ساعت و حداکثر بیشتر در روی اشیاء باقی می‌ماند؛ بنابراین افرادی که به این اشیاء دست می‌زنند، آلوده می‌شوند و اگر دست آن‌ها با مخاط بینی و دهان و چشم تماس پیدا کند ویروس وارد بدن آن‌ها می‌شود. البته نباید راجع به نقش آن اغراق کرد ولی به هر حال مؤثر است. همچنین ویروس آنفولانزا می‌تواند از طریق تماس نزدیک، نظیردست دادن و روبوسی از فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود.

فواید واکسن آنفولانزا

اگر از بیماری آنفولانزا و علائم و انواع مختلف آن می‌ترسید؛ پیشگیری کنید. بهتر است برای شروع، حتما واکسن آن را تزریق کنید؛ با توجه به آمار بالای مرگ و میر در اثر این بیماری، تزریق این واکسن نه فقط بار روانی ابتلا به این بیماری را کم می‌کند بلکه سطح ایمنی بدن را هم بالا تر می‌برد.

• احتمال ابتلا به بیماری های عفونی را کاهش می‌دهد.
• محافظ سیستم ایمنی ضعیف کودکان و بزرگسالان است.
• واکسیناسیون به محافظت از زنان در دوران بارداری و پس از آن (دوران شیردهی) کمک می‌کند.

باور های عجیب و غلط درباره این دارو

• شما با تزریق این واکسن، آنفلوآنزا نمی‌گیرید اما عوارضی جزئی مانند تورم، تب خفیف و درد بدن خواهید داشت. این واکسن حاوی نمونه های مرده این ویروس است که باعث بیماری نمی‌شود؛ فقط در صورتی بیماری ایجاد می‌شود که واکسن زنده باشد.
• برخی از افراد از زدن این واکسن به دلیل عوارض جانبی آن دوری می‎کنند و این عوارض را با علائم آنفولانزا اشتباه می‌گیرند؛ در صورتی که عوارض جانبی آن بسیار خفیف است و عبارت است از: درد ماهیچه ها، خستگی، تورم و سرخی در محل تزریق سرنگ که تمام آنها خیلی زود از بین می‌روند.
• این واکسن ایمنی بالایی دارد، اکثر افرادی که آن را تزریق کرده‌اند، از شر ویروس های عفونی در امان مانده‌اند؛ پس جای هیچ گونه نگرانی نیست! البته موفقیت این دارو به سن، سلامت شخص و گونه های ویروسی وابسته است؛ درواقع، این واکسن نه فقط موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن نمی‌شود بلکه آن را در برابر ویروس آنفولانزا تقویت می‌کند.
• برخلاف باور عموم، اگرچه برخی علائم بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا مشابه هم هستند ولی این واکسن در مقابل سرماخوردگی از ما محافظت نمی‌کند و سرماخوردگی توسط باکتری یا ویروس ایجاد‎ شده، ربطی به بیماری آنفولانزا ندارد؛ درواقع، این واکسن نمی‌تواند باعث محافظت بدن شما از سرماخوردگی شود.

تزریق واکسن آنفولانزا برای چه کسانی ضرورت دارد؟

تقریبا سالمندان و کودکان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن‌شان در صف اول تزریق این واکسن هستند؛ البته گروه های دیگر افراد هم به تزریق و استفاده از آن نیازمندند:

• افرادی که به بیماری های خاص مثل مشکل کلیه، دیابت، ایدز، مشکلات قلبی یا اختلالات ریوی نظیر آسم یا ذات الریه دچار هستند.
• خانم های جوانی که در فصل شیوع آنفلوانزا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری هستند؛ استفاده از آن در اوایل بارداری خطرناک است.
• نوجوانانی که به دلیل بیماری های خاص آسپرین مصرف می‌کنند؛ چون ممکن است در صورت ابتلا به آنفلوآنزا در معرض بیماری نشانگان ( نوعی سندروم خطرناک ) قرار گیرند.

واکسن آنفولانزا برای کودکان

این واکسن به اندازه ۹۵% در سلامت کودکان مؤثر است و کودک را از ویروس های خطرناک آنفلوانزا در امان نگه می‌دارد. همچنین در افراد مسن تر حدود ۵۰-۶۰ درصد ایمنی دارد البته والدین باید آگاه باشند که کودکان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن‌شان تحمل ویروس آنفلوانزا را ندارند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که کودکان این واکسن را قبل از شروع سرما تزریق کنند.

چه افرادی نباید واکسن آنفولانزا بزنند؟ 

شاید تعجب آور یا جالب باشد بدانید افرادی که به تخم‌ مرغ یا هر یک از اعضای این دارو حساسیت دارند، افراد مبتلا به گیلن باره (سندروم اعصاب) یا سندروم شل شدن عضلات و افراد مبتلا به بیماری تنفسی حاد نباید آن را تزریق کنند.   

بهترین زمان برای تزریق

بهترین زمان برای تزریق، اوایل پاییز (مهر و آبان) است؛ زیرا بدن فرصت آن را دارد تا قبل از رسیدن زمستان و فصل آنفلوآنزا ایمنی خود را بالا ببرد.

شرایط نگهداری 

این واکسن یک داروی یخچالی است؛ پس باید آن را در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری کرد اما قبل از تزریق، آن را به دمای ۲۵ درجه برسانید و سرنگ را به‌ آرامی تکان دهید؛ سپس به ‌صورت زیر پوستی یا عضلانی آن را تزریق کنید البته بهتر است که این کار در مراکز درمانی انجام شود.

عوارض واکسن آنفولانزا

این واکسن هم مانند تمام فراورده‌ های دارویی ممکن است در برخی از افراد عوارض جانبی نظیر سردرد، تعریق، درد عضلانی، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی و سرخی در محل تزریق ایجاد کند که البته این عوارض معمولا طی یک تا دو روز برطرف می‌شوند؛ پس نگرانی شما بی‌دلیل است.

تهیه و تنظیم:

نشاط خسروی – میکروبیولوژیست

منبع:

www.cdc.gov